 Meskûn (yerleşik) halkın tamamı Müslüman olup, 1570’de 33 nefer-i (erkek) Müslim bulunmaktadır. Karyenin mahsulleri hakkında bir kayıt bulunmamaktadır. Karyenin vergi hâsılı 1520’de 50 akçe, 1570’de rusûmlarla birlikte 2200 akçedir. Alucra’ya tabi’ bu karyede 5 zemin (tapu ile tasarruf edilen toprak parçası ) ve 1 çayır vardır. Karye-i Mezmek (İğdecik)  1643 tarihi bilgilerine göre ise Mezmek (İğdecik) Köyünün nüfus durumu aşağıdaki gibidir. KARYE-İ MEZMEK maa Mezra’a-i Akviran Hânehâ-i Ehl-i Mansıb Hâne-i Mustafa veled-i Veli, an erbâb-ı timar Hâne-i Bekir veled-i Ahmet, an erbâb-ı timar-ı karye-i m. Hâne-i Ali veled-i Üveys, an erbâb-ı timar-ı karye-i Barak (Parak) Hâne-i Ahmet veled-i Mustafa, sipahizâde olduğuna babası beratın ibraz eylemiştir. Hâne-i Mehmed ve Hasan velededân-ı Yusuf, sipahizâde olduğuna babası beratın ibraz eylemiştir. Hânehâ-i Re’âyâ-yı Müslümânân der Karye-i m. Hâne-i Mustafa Sufi veled-i Hasan, kâr-u kisbe kadir değildir. Hâne-i Mehmed veled-i Hüseyin Hâne-i Ahmed veled-i Mustafa Hâne-i Ali veled-i Yusuf Hâne-i Hüseyin veled-i Mustafa Hâne-i Osman veled-i Ömer Hâne-i Yakub veled-i Osman Hâne-i Selman veled-i Devletyar Hâne-i Mustafa veled-i Ahmed, pir olub, kisbe kadir değildir. Zemin-i Allahvirdi veled-i Hamza, der tasarruf-ı Ömer sipahi ve hâlâ der tasarruf-ı Ebu Bekir veled-i Ahmed ve Zemin-i diğer tasarruf-ı Ömer ve hâlâ tasarruf-ı Bekir el- mezbur, her muceb-ı suret defter-i mufassal be- defterhaneye kayd şod.  Kemallı köyünün üst tarafında bulunan uçurumdan çekilmiş Kuzkaya manzarası Kuzkaya mahallesi camisinin dıştan görünümü. Burada bulunan cami 1939’da yaşanan Erzincan depreminden etkilenerek yıkınca yerine yenisi yapılmış. Kendisiyle sohbet ettiğim Kuzkayalı amcamız Mezmek köyünün en eski camisinin bu cami olduğunu köyün merkezinde bulunan caminin ise daha sonra inşaa edildiğini belirtti. Bu bilgiyi başka kaynaklardan da teyit ettim. Bunun üzerine Mezmek’te bulunan vakıf eseri caminin daha önce yayınladığım belgesini burada bir kez daha vermeyi uygun buldum.  MEZMEK KARYESİ (İĞDECİK KÖYÜ) VAKIF CAMÎ BERÂTI T.C. Başbakanlık Osmanlı Arşivi Fon Kodu: A. MKT. NZD, Dosya No: 375, Gömlek No: 6, Tarihi: Hicri 1278 ( 1862)  “Hakk Celle ve Ala hazretleri  Şevketlu Mehabetlu Kudretlu Kerametlu Azametlu şehinşah-ı cihan zıllullah-ı filalem efendimiz hazretlerinin mübarek ve mes’ud vücud-ı hümayunların alam-ı kevniyeden masun ve mahfuz buyurub erike-i saltanat-ı mülukanelerinde ebed-nümun buyursun amin. Nezaret-i Celile-i Evkaf-ı Hümayun-ı Mülukaneye mülhak evkafdan Karahisar-ı şarki Kazasında Alucra nahiyesine tabi’ Mezmek karyesinde vakı’ Cami’-i Şerifenin bu kulları ba- berat-ı alişan mutasarrıf olduğum hitabet ve imamet cihetlerimin bu kerre vuku’bulan culus-ı humayun-ı meymenet-me’nus-ı şahaneleri şerefine mebni tecdid lazım gelmiş olduğu muhat-ı ilm u alem aray-ı tacdaraneleri buyuruldukta bahr-ı eltaf-ı mülukanelerinden mutazarrrı’dır ki yedimde bulunan berat-ı mezburun Evkaf-ı Hümayunda battala hıfzıyla tecdiden mücedded bir kıt’a berat-ı şerif i’tası hususuna emr u irade-i mülukanelerinin şeref-suduru niyazıyla takdim-i arzuhal, çakeriye ictisar kılındı.Ol bab da ve kaffe-i ahvalde emr u ferman-ı hümayun-ı şevket-makrun Şevketlu Mehabetlu Kerametlu Azametlu Şehinşah-ı Cihan-Penah Efendimiz hazretlerinindir. Bende Abdullah kulları mutasarrıf-ı ciheteyn-i mezbureteyn Evkaf-ı Hümayun Nezaret-i Behiyyesinden iktizasına himmet olunmak deyu buyuruldu  Dikkatli bakıldığında fark edileceği gibi mihrabın üstündeki taşlar da oynamış durumdadır. Diğer bir ayrıntıda Alucra’da incelediğim tüm eski camilerin mihrabının aynı tarz yapıda ve detayda olduğudur. Caminin kitabesi ise aşağıdaki gibidir.  Maşaallah Subhanallah Müferrih (ferah) bina eylemiş banisi (yaptıranı) nizam (yol) olsun girüp (girip) cennet sarayına cehennemden baid (uzak) olsun. Sene tarih 1229 (1813) 1813 tarihinde Mezmek köyü Kuzkaya mahallesinde bir vakıf camisi bulunmasındaki önem buranın konumuyla ilgilidir. Zira cami bulunmayan yerlerde mescit vardır. Caminin mescitten farkı ise burada Cuma namazı kılınabilmesidir. Cami bütün yerleşim birimlerinde değil işlevsel önemi olan veya nüfus itibarıyla kalabalık köylerde bulunmaktadır. Bu köyümüzün içinden Kuzkaya’ya çıkılan patika yoldan devam edince 1 km kadar sonra bir ziyaret bulunmaktadır. Ziyaretin üzerindeki tabelada Osmanlı Nazırlarından Sekiz Dedeler olduğu yazmaktadır. Nazır demek nezaret eden, bakan demektir. Bir Osmanlı bakanının nasıl olup da burada vefat ettiği merak konusudur.  Kemallı’dan Kuzkaya  Mezmek Köyü ve sol tarafında Kuzkaya  Mezmek (İğdecik) köyünde sonradan inşa camii Netice olarak, kitabesinden anlaşılacağı üzere Alucra’da karşılaştığımız, hatırası canlı olan en eski cami Kuzkaya vakıf camisidir. |